A luancia kum (42), 1970 kumzabu (20) lio ah hin American ram Alexjakhaa ramkulh (State) chung khuate pakhat ah hngakchianu pakhat an rak hrin. I, cu hngakchia cu a chuah le cangka in a chungle nih ramtang, tupi chungah an rak hlonh. Nikhat cu a fale nih an thih taak ruangah lungrawk awlokchawng in a ummi cenghngia (Hngartlai) nu pakhat nih aa chawhnak ah hngakchianu te kha a hmuh i a laak le a fa bantuk tein a zohkhenh, a cawmken.
A zum bakin a zummi a ketin hna le a haar bakin a haarmi a ho, a haa, saram hawi hna a seh hna i mi sahring ei a hmangmi cenghngia zong nih hringtu an sinak hringtu nu lungthin cu an rak ngei ve ko. Cu cenghngia nih cun hngakchianu te cu nichiar in a hnuk a dinh i a si khawh tawk in a cawmken i a zohkhenh. Cuticun cenghngia hnukthlum in a ṭhangmi hngakchianu te cu duhsah tein cenghngia lungthin, ruahnak kha a hung ngei. A takpum, a muisam cu minung si ko hmanhsehlaw a lungthin, a ruahnak hna le a cawlcangh ning, a hoiher le a um tuning hna cu cenghngia bantuk an si. Lam a kal zongah hin saram, cenghngia bantukin a kal, a choiper i, saram pawl kha a dawi, a seh hna i thihring, sahring kha a ei cang hna. A nu (Cenghngia) nih cun anmah an awnh ningcang le an holh a chimh lawng si loin a dang an hawile cenghngia sinah thawngpang va pek ning hna kha a chimh i a cawnpiak. Amah cu minung a si ko nain minung holh, minung lungthin le ruahnak hna kha a ngei ti lo. A takpum tein a hmul chah pipi hna kha an hung keu cang hna.
A luancia kum (42), 1970 kumzabu (20) lio ah hin American ram Alexjakhaa ramkulh (State) chung khuate pakhat ah hngakchianu pakhat an rak hrin. I, cu hngakchia cu a chuah le cangka in a chungle nih ramtang, tupi chungah an rak hlonh. Nikhat cu a fale nih an thih taak ruangah lungrawk awlokchawng in a ummi cenghngia (Hngartlai) nu pakhat nih aa chawhnak ah hngakchianu te kha a hmuh i a laak le a fa bantuk tein a zohkhenh, a cawmken.
A zum bakin a zummi a ketin hna le a haar bakin a haarmi a ho, a haa, saram hawi hna a seh hna i mi sahring ei a hmangmi cenghngia zong nih hringtu an sinak hringtu nu lungthin cu an rak ngei ve ko. Cu cenghngia nih cun hngakchianu te cu nichiar in a hnuk a dinh i a si khawh tawk in a cawmken i a zohkhenh. Cuticun cenghngia hnukthlum in a ṭhangmi hngakchianu te cu duhsah tein cenghngia lungthin, ruahnak kha a hung ngei. A takpum, a muisam cu minung si ko hmanhsehlaw a lungthin, a ruahnak hna le a cawlcangh ning, a hoiher le a um tuning hna cu cenghngia bantuk an si. Lam a kal zongah hin saram, cenghngia bantukin a kal, a choiper i, saram pawl kha a dawi, a seh hna i thihring, sahring kha a ei cang hna. A nu (Cenghngia) nih cun anmah an awnh ningcang le an holh a chimh lawng si loin a dang an hawile cenghngia sinah thawngpang va pek ning hna kha a chimh i a cawnpiak. Amah cu minung a si ko nain minung holh, minung lungthin le ruahnak hna kha a ngei ti lo. A takpum tein a hmul chah pipi hna kha an hung keu cang hna.
Cuticun kum (8) hrawng a hung rauh hnuah nikhat cu meheh a seh lio kha thingram lei zohkhenhtu vuanṭhan pakhat nih a hmuh i, cenghngia (Hngartlai) nungak nu te cu an tlaih. Cu cenghngia nungaknu te cu Dr. Kirk nih a hruaimi American lungthin, ruahnak lei thlennak siizung (Camp) pakhat ah an kalpi i cu ka ah cun an chiah le Losja tiah a min an sak. Siibawi te nih cun thla (5) chung caan laak in mah nu cu sahring einak in sa a hmin ciami ei khawh ding kha an cawnpiak. Thil hrukaih ning le minung holh hna kha an chimh cawnpiak i caan a van rauh deuh cun Losja cu holh a thiam minung lungthin le ruahnak hna a hung ngei cang. Minung hawi bantukin a ṭhudir kho ve cang a pum cung a hmul hna zong an tlong ṭhan cang i Losja cu sianginn hna zong a hung kai cang. A donghnak ah Edward timi tlangval pa he an i um.
A sining a lungthin le a ruahnak hna kha minung ah aa thleng dih cang ko nain amah a rak cawmkeng i a rak zohkhenhtu cenghngia a nu kha cu a philh kho hrim lo. Kum tlawmpal a rauh hnuah a vapa Edward he kum (8) chung a rak umnak, a rak tlonlennak hmun tupi chungah khan an kal. Cu tupi chung an phak bak cun Losja cu "Wooo...," tiah voikhat a awn le minit tlawmpal a rauh ah thingkung hna an i hninh le thinghnah lamh thawng hna kha an van theih le caan tlawmpal ah cenghngia (20) hrawng Losja le a vapa sinah cun an hung phan hna. Cenghngia lakah a tar bikmi kha hmaiah a rak chuak i Losja nih a hmuh le cangka aa zuanhnawh i a kuh, a reh chih. A vapa Edward kha hihi ka nu a si ti zongah a chimh.
A vapa Edward hnatlaknak in Losja nih a cawmtu a nu cu cenghngia holh in "Ka nu..., na upa cang, na tar cang hih! Hi tupi chungah hin na tlonlennak ah na tha a di tuk cang, kan zul law keimah nih kan zohkhenh lai, kan cawmken ve cang lai a ti tikah a nu cenghngia nih cun lunglawmhnak mithmai te he a fanu Losja cu a hmai ah a liahpiak. A nu cu an auh i mawṭaw leiah an kal pi asinain mawṭaw pawng an phak tikah a dir i, "Woo...,woo...," tiah a nu cenghngia cu lungthin kekkuai ngai in a awn.
"Ka nu nih kan zul hna lai lo, nanmah lawng va kal ko u. Kei cu hi tupi chungah hin ka um ko lai..., thin hang dingin ka tuah hlah u a ti" tiah a vapa cu a chimh. Losja nih a nu cenghngia cu a kuh i a ṭap. A nu zong cu lungrawk ngai in woo..., woo..., tiah a ṭap ve i cuticun an nufa cun an i ṭhen.
Kum (2) hnrawng a rauh hnuah Losja le a vapa Edward cu a nu umnak tupi chungah cun an va phan ṭhan. Tupi chung an va phak cun Losja cu "Woo...,woo...," tiah a awn ṭhan i cenghngia pakhat hmanh an ra ti lo. Asinain nithlak khuamuih tiangin an hngah hna i mui chupchap hrawngah khin cenghngia run pawl kha an sinah an hung phan i, na nu a dam lo, a zaw tuk i a ra kho lo ee. Nangmah nih rak kan zul tiah an rak chimh. A nu sin an phak cun na fa Losja a ra tiah an chimh. Cutikah a nu nih cun a tha a van i hrim, a mit kha din tein a van au i a fanu cu a kut ah din tein a liahpiak i cu khawh cun a nu cu a nunnak a liam, a thi colh. Losja cu a ngaih a chia tuk i a nu cu aa kuh i nguingui thlakthlak in a ṭap. A vapa Edward nih inn ah kan tlunpi lai i kan dum chungah kan vui lai awh! ti i a chimh tikah Losja nih a lu a lei i, "Ka nu cu hi tupi i a cheubang a si, ka nu nih ka thih hmanh ah hi kahin ka um lai, ka thih hnu zongah hi tupi cu ka hngah peng ko lai ee a ti" tiah a vapa cu a chimh. Cutikah Losja i a nu cu cu ka hmunah cun an vui ta i a thlan cungah Losja nih "Ka sem kain a hnukthlum in a ka cawmkengtu ka nu aw...., nang cu hi vawlei harnak chungin naa din cang. Sihmanhsehlaw na dawtnak cu zeitikhmanhah philh ni a um kho lai lo ee" tiah ca an ṭial ta i an tlun taak. Cu hnuah Losja cu Elizabert tiah a min an tlen.
Theihternak: Amala and Kamala wikipedia.org chung ta a ṭhatnak le aa dawhnak in ka lehmi a si. Palhnak tampi um aikun kaw a ruahzia nan rak ka thiam naklai.
Salai K. Biak Lian Thawng
O.J.Kaarbøs gate 4
8300 Svolvær
Norway